De activiteit van duizenden genen in het bloed en vetweefsel is afhankelijk van het jaargetijde. De seizoenen hebben mogelijk ook invloed op het ontwikkelen van type 1 diabetes. Dat concludeert een internationaal onderzoeksteam met onder andere onderzoekers van Breakthrough T1D. De wetenschappers onderzochten monsters van meer dan 16.000 donoren uit het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, IJsland, Australië en Gambia.
De monsters, een mengsel van bloed en vetweefsel, werden onderzocht op het celtype in het bloed en de genen die actief waren in de substantie. Uit het onderzoek blijkt nu dus dat de activiteit van genen afhankelijk is van het jaargetijde. Ook ontdekten de wetenschappers een variatie aan cellen in het bloed, afhankelijk van het seizoen.
Meer infectieziekten
Door de grote, internationale onderzoeksgroep gaat het om onderzoeksresultaten op geografisch en ethnisch gevarieerde locaties. De resultaten vertoonden een tegengesteld patroon in de noordelijke en zuidelijke hemisfeer. Dat bevestigt de seizoensgebonden activiteit.
In Gambia vonden de onderzoekers in het regenseizoen meer infectieziekten. Dit gaf eenzelfde resultaat als het winterseizoen op het noordelijk en zuidelijk halfrond. Enkel bij de IJslandse donoren was het resultaat minder overtuigend.
Ontstekingsremmer
Het gen ARNTL wekte interesse bij de onderzoekers: dit gen was in de zomer actiever dan in de winter. Bekend is dat dit gen bij muizen ontstekingsremmend werkt. Als dit gen bij de mens hetzelfde werkt als bij muizen, betekent dat dat ontstekingen minder hard geremd worden in de winter dan in de zomer. Hierdoor zullen in de winter gemiddeld meer ontstekingen optreden.
Ontstekingen vormen de reactie van het lichaam op een infectie. Ze zijn een risico bij een heel scala aan infecties en aandoeningen. Als in de winter minder ontstekingen geremd worden, is het dan ook aannemelijk dat aandoeningen zich sneller manifesteren in het winterseizoen. Het verband tussen ontstekingen en infectieziekten is er al langer, maar de conclusie dat de genen-activiteit hieraan ten grondslag ligt, is nieuw.
Heel duidelijk
Prof. Mike Turner: “Deze studie ondersteunt de volkswijsheid dat we in de zomer gewoonlijk gezonder zijn.” Zijn collega prof. John Todd sluit daarbij aan: “Op een bepaalde manier is het heel duidelijk. Het helpt verklaren waarom zoveel ziektes, variërend van hartfalen tot mentale ziektes in de winter zo verslechteren.”
Ook ziet hij kansen met deze onderzoeksresultaten. “We kunnen van deze ontdekking gebruikmaken als we kijken naar de genen die de bevattelijkheid voor diabetes karakteriseren.”
Nieuwe wegen
Karen Addington van Breakthrough T1D UK haakt daarop aan: “We weten al lang dat in de wintermaanden meer mensen met type 1 diabetes gediagnosticeerd worden. Deze studie lijkt te onthullen waarom dat zo is. Het legt een mechanisme bloot waarvan we nog geen weet hadden.”
Dit nieuwe inzicht opent de wegen voor volgend onderzoek gericht op het complexe web van genetische- en omgevingsfactoren. Wellicht helpt vervolgonderzoek in de toekomst met het ontrafelen van het ontstaan van type 1 diabetes.