Een eenvoudig voedingssupplement in plaats van een zware medische behandeling om type 1 diabetes af te remmen of zelfs te voorkomen. Dat is het doel van een nieuw onderzoek gefinancierd door Breakthrough T1D, dat op 1 november van start gaat.
De rol van de darmen
In dit onderzoek richt internist prof. dr. Max Nieuwdorp zich samen met immunoloog dr. Elena Rampanelli (Amsterdam UMC) zich op de darmen. Darmbacteriën beïnvloeden het immuunsysteem via stofjes die ontstaan bij de verwerking van voedingsstoffen uit ons dieet. Sommige bacteriesamenstellingen en de signaalstoffen die ze produceren, hebben een gunstig effect op het immuunsysteem en op auto-immuunprocessen, waaronder type 1 diabetes.
Waarom 6-bromotryptofaan?
Eén stofje in het bijzonder trok de aandacht: 6-bromotryptofaan (6-BT). Dit ontstaat wanneer de darmbacteriën het aminozuur tryptofaan uit ons dieet verwerken. Tryptofaan is een bouwsteen voor eiwitten en komt onder meer voor in zuivelproducten, bananen en eieren. Eerder onderzoek laat zien dat het 6-BT gehalte in het bloed samenhangt met een betere bètacelfunctie en een gunstigere immuunreactie. Mensen met type 1 diabetes hebben doorgaans minder 6-BT in hun bloed dan mensen zonder de ziekte. Bovendien behouden patiënten met hogere 6-BT-waarden hun bètacelfunctie beter in de jaren na diagnose. Onderzoek in muizen laat zien dat behandeling met 6-BT leidde tot een beter behoud van bètacelfunctie, minder ontstekingsreacties in de alvleesklier en een hogere eigen insulineproductie.
De klinische studie
Een veelbelovend stofje dus, maar heeft behandeling met 6-BT ook daadwerkelijk het gewenste effect bij mensen die net type 1 diabetes hebben? Om dit te bepalen, krijgen de 34 deelnemers aan deze klinische studie – mensen uit geheel Nederland die bij de start van het onderzoek uiterlijk 6 maanden de diagnose type 1 diabetes hebben – gedurende 12 maanden capsules met 6-BT of een placebo. In de placebo zit geen werkzame stof, waardoor de onderzoekers kunnen bepalen of de effecten die ze zien ook daadwerkelijk komen door het slikken van 6-BT. Gedurende dat jaar, en 6 maanden na het einde van de behandeling, worden verschillende metingen gedaan om te kijken welk effect 6-BT heeft op de bètacelfunctie en eigen insuline productie, immuunrespons en bloedsuikerregulatie. Daarnaast wordt de veiligheid van het middel beoordeeld.
De resultaten worden in 2029 verwacht. De onderzoekers hebben dan meer inzicht gekregen in de verschillende factoren die een rol spelen bij het ontstaan van type 1 diabetes en een laagdrempelige behandeling te ontwikkelen. En, als 6-BT effectief blijkt, hebben ze een eenvoudig voedingssupplement – en daarmee een laagdrempelige behandeling – in handen om bètacelfunctie zo goed mogelijk te behouden en het ontstaan van type 1 diabetes te vertragen.
In eerder onderzoek via Stichting Don onderzocht prof. dr. Nieuwdorp ook de rol van darmbacteriën bij type 1 diabetes. Toen richtte hij zich op het ‘trainen’ van het immuunsysteem via fecestransplantatie’, ofwel poeptransplantatie in de dunne darm.
De werving voor het onderzoek gaat in januari 2026 van start, geïnteresseerden kunnen zich vanaf nu vast melden bij Jordi Dengerink, arts-onderzoeker.