Bètacellen vervangen

Bètacellen van een donor

Wetenschappers doen onderzoek hoe zij mensen met type 1 diabetes nieuwe bètacellen kunnen geven. Dit kunnen bètacellen van donoren zijn. De Eilandjes van Langerhans, groepjes van bètacellen bij elkaar, worden dan getransplanteerd van donoren naar mensen met type 1 diabetes. Wetenschappers experimenteren op dit moment met deze Eilandjestransplantatie. De behandeling lijkt te werken. Proefpersonen hebben vaak langere tijd geen insuline meer nodig en merken dat hun gezondheid aanzienlijk verbetert.

Maar het vervangen van bètacellen is kostbaar. Na een transplantatie slikken mensen hun leven lang medicijnen die het afweersysteem onderdrukken. En er zijn onvoldoende bètacellen van donoren om iedereen met type 1 diabetes te behandelen. Daarom zoeken wetenschappers naar een onuitputtelijke bron van bètacellen. Bijvoorbeeld door ze te maken van stamcellen. Stamcellen zijn een soort basiscellen die zich nog kunnen ontwikkelen tot verschillende typen cellen.

Nieuwe afstoting voorkomen

Er is nog een obstakel als het gaat om het vervangen van bètacellen. De afweerreactie kan de nieuwe cellen opnieuw aanvallen, waardoor zijna verloop van tijd ook kapotgaan. Het effect van een Eilandjestransplantatie is dan ook beperkt. Daarom moeten getransplanteerde bètacellen beschermd worden. Dat geldt zowel voor donorbètacellen als voor bètacellen uit stamcellen.

Hiervoor ontwikkelen wetenschappers internationaal verschillende manieren om de bètacellen in te kapselen. Onderzoekers maken een hoesje of een gel waarin de bètacellen kunnen overleven. Dat is erg ingewikkeld. De insuline moet wel uit de inkapseling kunnen, maar het afweersysteem moet de bètacellen in het hoesje of de gel niet kunnen vernietigen.

Aandachtsgebieden

1. Bronnen van bètacellen:
   • Identificeren van de beste bron van bètacellen en de samenstelling hiervan
   • Buiten het lichaam herprogrammeren van somatische cellen tot insulineproducerende cellen
   • Gebruikmaken van gegevens uit andere clinical trials voor het verbeteren van bètacellen
2. Overleving van bètacellen en bescherming tegen het immuunsysteem
   • Biotechnologische afgiftesystemen (inkapseling, hydrogels, artificiële transplantatieplaatsen)
   • Manieren om fibrose rondom afgiftesysteem te verminderen en oxygenatie van bètacellen hierin te verbeteren
   • Agentia die bètaceloverleving bevorderen voor het behoud van het getransplanteerde materiaal
   • Techniekloze benaderingen: 1) celmodificatie door middel van genoommodificatie 2) combineren van immunotherapie met bètacelherplaatsing.
3. Versnellen van de klinisch toepassing
   • Standaardiseren van reagentia: vinden van het meest representatieve proefdiermodel voor het menselijk lichaam.
   • Bepalen van de plaats van implantatie: ontwikkelen en bepalen van plaatsen voor implantatie buiten de leve, daar waar implantaten het beste aanslaan.